Trong ngành công nghiệp sản xuất ô tô, việc đảm bảo chất lượng và độ chính xác của từng bộ phận là yếu tố quan trọng hàng đầu. Để đạt được mục tiêu này, đồ gá đóng một vai trò không thể thiếu trong quá trình sản xuất và lắp ráp. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về vai trò, các loại và ứng dụng của đồ gá trong ngành công nghiệp ô tô.

Đồ gá là gì?

Nói đến Đồ gá thì đó là thiết bị không thể thiếu trong quá trình gia công cơ khí chính xác. Đồ gá giúp cố định sản phẩm để lắp ráp, kiểm tra, hàn,… sản phẩm. Ngoài ra còn giúp xác định vị trí của bản phôi so với các dụng cụ cắt để giữ chặt và đảm bảo độ chính xác khi gia công. Khi gia công lắp ghép nhiều chi tiết với nhau, cần độ chính xác cao, sử dụng các loại đồ gá giúp tăng độ chính xác khi gia công.

Các loại đồ gá thông dụng hiện nay

Trong ngành sản xuất, đặc biệt là sản xuất ô tô, có nhiều loại đồ gá được thiết kế để đáp ứng các mục đích khác nhau trong quá trình lắp ráp và sản xuất. Dưới đây là một số loại đồ gá phổ biến và chức năng của chúng.

Đồ Gá Hàn

• Chức Năng: Giữ chặt các bộ phận tại vị trí cụ thể trong quá trình hàn, đảm bảo chúng không bị biến dạng do nhiệt.
• Ứng Dụng: Sử dụng trong sản xuất khung xe, cửa xe, và các kết cấu mang tải khác.

Đồ Gá Kiểm Tra

• Chức Năng: Được thiết kế để kiểm tra kích thước, hình dạng, hoặc độ chính xác của các bộ phận sau khi gia công.
• Ứng Dụng: Dùng để đảm bảo rằng các bộ phận đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật trước khi chúng được lắp ráp vào xe.

Đồ Gá Lắp Ráp

• Chức Năng: Giúp trong việc lắp ráp các bộ phận nhỏ hơn vào một bộ phận lớn hơn một cách chính xác.
• Ứng Dụng: Thường được sử dụng trong lắp ráp động cơ, hệ thống truyền động, và các hệ thống phụ trợ khác.

Đồ Gá Gia Công

• Chức Năng: Sử dụng để giữ chặt bộ phận khi thực hiện các quá trình cắt, phay hoặc tiện.
• Ứng Dụng: Cần thiết trong quá trình sản xuất các bộ phận có độ chính xác cao.

Yêu cầu đặc biệt của đồ gá

• Tính Tùy Biến Cao: Mỗi mô hình ô tô có những đặc điểm kỹ thuật riêng, đòi hỏi đồ gá được thiết kế tùy biến sao cho phù hợp với từng bộ phận cụ thể của mô hình đó.
• Độ Chính Xác Cao: Đồ gá phải đảm bảo rằng các bộ phận ô tô được lắp ráp hoặc gia công với sai số rất nhỏ, để đảm bảo chất lượng và an toàn của xe.

Các thành phần cơ bản của đồ gá

• Cơ cấu định vị
• Cơ cấu kẹp
• Chi tiết định vị và cố định đồ gá với bàn máy
• Các chi tiết phụ trợ (Hỗ trợ di chuyển, điều chỉnh kích thước,…)

Cơ cấu định vị phải đảm bảo được nguyên tắc ràng buộc theo 6 bậc tự do, bao gồm cố định chuyển động thẳng theo 3 trục XYZ và chuyển động xoay cũng quanh 3 trục đó.

Khả năng định vị của đồ gá phải đáp ứng các yêu cầu:

• Định vị đủ nhưng không được thừa, đảm bảo khả năng load in và loat out sản phẩm.
• Đảm bảo các cơ cấu tránh sai sót khi lắp đặt sản phẩm
• Có khả năng điều chỉnh để khắc phục sai số (sai số gia công, dung sai lắp ráp,đặc biệt là sự cong vênh do biến đổi nhiệt, ứng suất vật liệu của chi tiết sau khi hàn).

Cơ cấu kẹp thì cần đảm bảo đủ lực kẹp để kẹp chặt nhưng không quá mạnh sẽ làm biến dạng chi tiết, đồng thời thao tác nhanh gọn, thay thế dễ dàng.

Trong những dây chuyền sản xuất sử dụng robot tự động ( hàn,bắt vít, đổ keo, sơn,…) việc xác định vị trí của đồ gá với vị trí của robot là đặc biệt quan trọng. Cách đơn giản nhất là định vị thông qua một bộ stopper bolt, cố định mặt sàn của đồ gá vào mặt sàn của robot hặc sử dụng các cơ cấu kẹp để kẹp cố định đồ gá lên bàn robot.